Analizując dzieje sztuki, architektury i wnętrzarstwa zauważymy, że w człowieku od zawsze drzemała potrzeba upiększania swojego otoczenia. Idąc tym tropem, niektórzy znawcy tematu upatrują początków tapet już w czasach prehistorycznych! Malowidła ścienne i rysunki, pozostawione przez prehistorycznego człowieka w grotach skalnych i jaskiniach, były niczym innym jak dekoracją ścienną w ich domach. Śmiała to teoria, ale czemu mielibyśmy odmawiać zmysłu estetycznego naszym dalekim przodkom.
Epoka Renesansu
Prawdziwe jednak początki tapet w Europie sięgają XVI wieku i epoki renesansu. Bardzo popularne w tym okresie stawały się dekoracje ścienne z papieru, jedwabiu lub innych materiałów, które malowano ręcznie lub odbijano wzory za pomocą klocków drzeworytowych, a następnie przyklejano je lub przybijano do ścian gwoździami. Była to alternatywa dla bardzo drogich i cenionych w renesansie gobelinów (inaczej zwanych tapiserią, z franc. tapiserie), czy skórzanych kurdybanów.
Pierwsze tapety nie były dostępne dla wszystkich. Były to dekoracje pracochłonne, a co za tym idzie również drogie, dlatego mogli pozwolić sobie na nie jedynie najbogatsi. Najpiękniejsze i najokazalsze tapety powstawały na zamówienie królów i możnych władców. Zdobiły pałace i zamki, przypominały prawdziwe dzieła sztuki, a ich autorami byli znani i cenieni artyści, jak np. Francois Boucher – francuski malarz, grafik i dekorator epoki rokoka.
Modny wzór tapety z XVIII wieku
Rozkwit popularności tapet w XVIII wieku
W XVIII wieku nastąpił gwałtowny wzrost popularności tapet, jako eleganckiej dekoracji wnętrz. Początkowo dotyczyło to głównie najbardziej rozwiniętych państw jak Anglia, Francja, Niemcy i Holandia. Bodźcem dla rozwoju produkcji tapet w Europie w owym czasie stały się sprowadzane z Chin ręcznie malowane tapety. Te egzotyczne dekoracje stały się niezwykle modne i pożądane, jako wyraz luksusu i bogactwa.
Dalszy wzrost popularności tapet był zwiany z rozwojem przemysłowym Europy. W 1795 roku wprowadzono maszynę, dzięki której tapety mogły być zadrukowywane kolorowymi odcieniami, a w 1799 roku opatentowano maszynę do produkcji tapet papierowych w rolkach. Najbardziej cenieni w Europie byli projektanci i producenci z Francji, a do najsłynniejszych należała manufaktura królewska Reveillon w Paryżu.
Jeśli chodzi o wzornictwo bardzo modne w owym czasie były tapety panoramiczne przedstawiające piękne i egzotyczne lądy, co miało swe źródło w dalekich wyprawach kapitana Cooka, którymi żyła wówczas cała Europa. Równie popularnym wzorem były ornamenty roślinne.
Tapeta z epoki Marii Antoniny, Francja, II połowa XVIII wieku
Boom tapetowy w XIX wieku
W wieku XIX tapety stały się bardzo popularnym i powszechnym sposobem ozdabiania ścian. Dzięki rozwojowi technik produkcyjnych w latach 30. i 40. XIX wieku możemy mówić o prawdziwej rewolucji w branży tapetowej. Rozpoczęto produkcję tapet na wielką skalę, co przyczyniło się do obniżenia ich ceny, a to sprawiło, że tapety trafiły niemal pod strzechy.
Produkcja tapet w XIX wieku
Najwięksi producenci w Europie prześcigali się w nowościach i udogodnieniach. W Anglii np. zaprezentowano maszynę do drukowania tapet z napędem silnikowym, a także tapetę, w której nie trzeba było martwić się o dopasowanie wzorów. Prawdziwym przełomem w produkcji tapet w drugiej połowie XIX wieku było zatrudnianie profesjonalnych projektantów, architektów, artystów i plastyków. Wzornictwo i jakość tapet, w obliczu konkurencji, jak i rosnącej świadomości konsumentów, stały się priorytetem dla producentów.
Najpopularniejszymi wzorami tapet pod koniec XIX wieku były pejzaże i ornamenty roślinne charakterystyczne dla okresu secesyjnego oraz motywy inspirowane sztuką Japońską. W tym okresie pojawiły się także tapety zmywalne oraz tapety ze wzorami dla dzieci.
Tapeta z okresu Napoleona III (1808-1873)
Tapeta z charakterystycznym ornamentem dla epoki wiktoriańskiej, Anglia XIX wiek
Tapety i fototapety w XX wieku
W XX wieku tapety stały się już standardowym wyposażeniem wielu domów i mieszkań. Fototapety, czyli tapety z nadrukiem fotografii, pojawiły się w latach 70. Na tle siermiężnych i dość ponurych czasów komunizmu, były namiastką wielkiego świata. Chyba każdy z nas pamięta kiczowate zachody słońca i rajskie wyspy z palmami w tle. W latach 90. fototapety zupełnie straciły na swojej popularności. Ich wielki powrót obserwujemy już od kilku dobrych lat. Nowe technologie zadruku, wysoka jakość fotografii, jak i ekologiczne materiały sprawiły, że wielu artystów i projektantów dostrzegło w fototapecie ciekawy i niebanalny sposób na dekorację wnętrza.